«Εγώ, ο Μπέρτολτ Μπρεχτ είμαι απ’ τα μαύρα δάση.» Η προσέγγιση του Μπρεχτ στο ρεαλισμό.
Εκεί που συναντήθηκαν ένας ποιητής, ένας δραματουργός, ένας σκηνοθέτης και ένας μαρξιστής διανοούμενος.
Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ δεν ήταν απλά ένας λογοτέχνης. Δεν ήταν φυσικά ούτε ένας διανοούμενος με λογοτεχνική φλέβα. Δεν αρκεί να πούμε γι αυτόν ακόμη πως ήταν ένας κομμουνιστής, αντιφασίστας, πολιτικός διανοούμενος και θεατράνθρωπος. Ήταν πολλά περισσότερα. Για την ακρίβεια ήταν εκείνος που ύμνησε την χειραφέτηση του ανθρώπου και παράλληλα ήταν εκείνος που ενσάρκωσε την επανάσταση στην καλλιτεχνική δημιουργία, μέσω των τομών του στη θεατρική πράξη, τόσο από πλευράς δραματουργικής όσο και σκηνοθετικής.
Κάθε απόπειρα προσέγγισης της πολυεπίπεδης προσωπικότητας του πρέπει να φέρει την αυτογνωσία μιας ελλειπής προσέγγισης. Με μια τέτοια αυτογνωσία θα προσπαθήσω παρακάτω να σκιαγραφήσω τη θέση του Μπρεχτ για το Ρεαλισμό.
Ο ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΜΠΡΕΧΤ. Ως λογοτέχνης, αλλά και ως θεωρητικός της λογοτεχνίας ο Μπρεχτ υποστήριξε εν πολλοίς το Ρεαλισμό. Τι σημαίνει όμως ρεαλισμός για τον Μπρεχτ; Σύμφωνα με τον ίδιο[1], «Ρεαλιστικό σημαίνει: αυτό που ξεσκεπάζει το πλέγμα της κοινωνικής αιτιότητας/ αυτό που αποκαλύπτει τις κυρίαρχες απόψεις σαν απόψεις των κυρίαρχων/ αυτό που γράφει από την πλευρά της τάξης εκείνης, η οποία για τις χειρότερες αντιξοότητες που αντιμετωπίζει η ανθρώπινη κοινωνία, έχει έτοιμες τις πιο πλατιές λύσεις/ αυτό που τονίζει τη στιγμή της ανάπτυξης/ αυτό που είναι συγκεκριμένο και καθιστά δυνατή την αφαίρεση». Ο ορισμός αυτός του Μπρεχτ είναι σαφέστατα πολύ διαφορετικός από τον ορισμό του ρεαλιστικού αστικού μυθιστορήματος στις αρχές του 19ου αιώνα. Χαρακτηριστική προσέγγιση του ρεαλισμού του 19ου αιώνα είναι αυτή του Μπαλζάκ, στο έργο του, Μπάρμπα Γκόριο, όπου ο λογοτέχνης καθιστά σαφές ότι το κεντρικό αισθητικό δόγμα του νέου λογοτεχνικού ρεύματος είναι η αληθοφάνεια, καθώς και η «συστηματική παρατήρηση και προσεκτική αναπαραγωγή της ελάχιστης λεπτομέρειας και του τοπικού χρώματος».
Σχόλια