Σημειώσεις στο βιβλίο του Ε.Φίσερ- Η αναγκαιότητα της τέχνης (εισαγωγή)
Από την εισαγωγή του Ροσέ Γκαροντί
Οι θεωρητικοί της μαρξιστικής αισθητικής χωρίζονται σε δύο κατηγορίες ανάλογα με τις απόψεις τους.
Οι πρώτοι έχουν δεχτεί την επίδραση των φιλοσοφικών αντιλήψεων του Στάλιν (Ζντάνοφ, Λούκατς), ενώ οι δεύτεροι από το δραματικό έργο και τις θεωρητικές απόψεις των Μπρεχτ, Αραγκόν, Φίσερ,...
Για τους Ζντάνοφ- Λούκατς
"η τέχνη είναι απλά μια μορφή γνώσης. Κατά την εγελειανή παράδοση η τέχνη θεωρείται σαν μια γνώση που δίνεται με εικόνες, ενώ η φιλοσοφία μια γνώση που δίνεται σε έννοιες."
Το αποτέλεσμα της άποψης τους αυτής είναι η υποτίμηση της "ενεργητικής πλευράς" της γνώσης, σύμφωνα με τη γνωσιοθεωρία των Μαρξ και Λένιν.
Για τον Ε. Φίσερ
"η τέχνη είναι πριν από κάθε άλλο μια μορφή εργασίας και ως μόνο τέτοια εμπεριέχει μια γνώση."
Έτσι, προβάλλεται η τέχνη σα δημιουργία, όχι σα μίμηση της φύσης. Το καθήκον του καλλιτέχνη ανήκει στην κατηγορία της έρευνας και όχι πριν από κάθε άλλο στη κατηγορία της διδασκαλίας.
Ο Φίσερ υποστηρίζει
"το έργο τέχνης δεν είναι αντίγραφο μιας αντικειμενικής πραγματικότητας, ούτε νοητής (πλατωνικής), το έργο τέχνης είναι ένα πρότυπο σχέσεων ανάμεσα στον άνθρωπο και τον κόσμο."
Εκφράζει δηλαδή το σύνολο των ενεργητικών σχέσεων ανάμεσα στον άνθρωπο και τον κόσμο, για κάθε στιγμή της ιστορίας.
Σε άλλο σημείο ο Φίσερ σημειώνει: "Η μορφή είναι μια κοινωνική εμπειρία αποκρυσταλλωμένη."
Στην κριτική του Φίσερ για τον Φορμαλισμό συνοψίζονται τα παρακάτω:
Φορμαλισμός: τεχνικισμός, ακαδημαϊσμός, μίμηση ή επανάληψη παλαιών προτύπων σε νέες εποχές, διάσταση από τα ανθρώπινα αισθήματα και ως εκ τούτου από τη ζωή.
Ο Φίσερ σημειώνει και τη φράση εκείνη του Μπρεχτ
"Κάθε εποχή πρέπει να γεννά μια μορφή ρεαλισμού."
Οι θεωρητικοί της μαρξιστικής αισθητικής χωρίζονται σε δύο κατηγορίες ανάλογα με τις απόψεις τους.
Οι πρώτοι έχουν δεχτεί την επίδραση των φιλοσοφικών αντιλήψεων του Στάλιν (Ζντάνοφ, Λούκατς), ενώ οι δεύτεροι από το δραματικό έργο και τις θεωρητικές απόψεις των Μπρεχτ, Αραγκόν, Φίσερ,...
Για τους Ζντάνοφ- Λούκατς
"η τέχνη είναι απλά μια μορφή γνώσης. Κατά την εγελειανή παράδοση η τέχνη θεωρείται σαν μια γνώση που δίνεται με εικόνες, ενώ η φιλοσοφία μια γνώση που δίνεται σε έννοιες."
Το αποτέλεσμα της άποψης τους αυτής είναι η υποτίμηση της "ενεργητικής πλευράς" της γνώσης, σύμφωνα με τη γνωσιοθεωρία των Μαρξ και Λένιν.
Για τον Ε. Φίσερ
"η τέχνη είναι πριν από κάθε άλλο μια μορφή εργασίας και ως μόνο τέτοια εμπεριέχει μια γνώση."
Έτσι, προβάλλεται η τέχνη σα δημιουργία, όχι σα μίμηση της φύσης. Το καθήκον του καλλιτέχνη ανήκει στην κατηγορία της έρευνας και όχι πριν από κάθε άλλο στη κατηγορία της διδασκαλίας.
Ο Φίσερ υποστηρίζει
"το έργο τέχνης δεν είναι αντίγραφο μιας αντικειμενικής πραγματικότητας, ούτε νοητής (πλατωνικής), το έργο τέχνης είναι ένα πρότυπο σχέσεων ανάμεσα στον άνθρωπο και τον κόσμο."
Εκφράζει δηλαδή το σύνολο των ενεργητικών σχέσεων ανάμεσα στον άνθρωπο και τον κόσμο, για κάθε στιγμή της ιστορίας.
Σε άλλο σημείο ο Φίσερ σημειώνει: "Η μορφή είναι μια κοινωνική εμπειρία αποκρυσταλλωμένη."
Στην κριτική του Φίσερ για τον Φορμαλισμό συνοψίζονται τα παρακάτω:
Φορμαλισμός: τεχνικισμός, ακαδημαϊσμός, μίμηση ή επανάληψη παλαιών προτύπων σε νέες εποχές, διάσταση από τα ανθρώπινα αισθήματα και ως εκ τούτου από τη ζωή.
Ο Φίσερ σημειώνει και τη φράση εκείνη του Μπρεχτ
"Κάθε εποχή πρέπει να γεννά μια μορφή ρεαλισμού."
Σχόλια